In 2011 is dit boek uitgebracht, geschreven door Julia van Bohemen.
Zussen, band of ballast?
Julia van Bohemen (1963, Noordwijk) schetst in Zussenboek de bijzondere band tussen zussen. De chemie, maar ook de crisis. De nauw, maar soms ook moeizame relatie. Wat maakt die band uniek, en vooral kwetsbaar? En wat maakt dat in sommige gevallen familieliefde overgaat in familieleed. Het speelt allemaal een rol in de relatie tussen oudere zussen en jongere zussen, tweelingzussen, halfzussen, bijna-zussen, zussen van bekende Nederlanders. Allen vertellen openhartig over hedendaagse en lastige thema’s, zoals verwantschap, vriendschap, afscheid, ziekte, jaloezie en onafscheidelijkheid. Verhalen uit het leven gegrepen. Bijzonder. En bijzonder mooi.
Lees hieronder het verhaal uit dit boek over de zussen Lida, Petra en Joka Burger.
Een vriendin kan verdwijnen, een zus is er altijd
Optreden zat er al vroeg in bij Petra Burger (41), bij het publiek beter bekend als Petra Berger. Samen met haar oudste zus :Lida (46) stond ze op jonge leeftijd al op een grasveldje bij het ouderlijk huis liedjes te zingen. ‘En te playbacken’, becommentarieert Joka, de jongste zus (39).
‘Petra had de playbackshow al uitgevonden voordat Hennie Huisman deze ontdekte.’
PETRA: ‘Op jonge leeftijd maakte ik al muziekbanden, studeerde de liedjes in en verzon een bijpassende choreografie. Ik draaide een hele show in elkaar.’
Haar publiek bestond uit haar twee zussen, haar ouders en haar vriendinnen.
‘De vriendinnen mochten dan per nummer punten geven. Gewoon voor de lol. Later ben ik ook teksten op muziek gaan schrijven. In de jaren zeventig zocht ik tussen de platencollectie van mijn ouders naar instrumentale nummers en trof de muziek van het orkest van James Last.’
LIDA: ‘Daar deed ik van harte aan mee. Ik ken de nummers nog altijd uit mijn hoofd.’ Zingen voor de lol is één, maar dan ook nog zo verdienstelijk kunnen zingen dat je er prijzen mee in de wacht sleept, is iets anders. In 1987 traden Petra en Lida samen op in de toen welbekende Soundmixshow.
Het gedoe eromheen vond ik niks
Vanaf dat moment wist Petra zeker dat ze een professionele zangcarrière wilde opbouwen. ‘Zingen is echt mijn passie. Van jongs af aan al.’
Des te opvallender is het verschil tussen Lida en Petra als het gaat om jezelf ‘in het licht zetten’.
PETRA: ‘Als kind was ik vrij teruggetrokken en verlegen, leefde ik in een eigen droomwereld. Ik wilde vooral niet opvallen. Mijn zus Lida was als kind veel populairder dan ik en trad meer op de voorgrond. Des te opvallender is het dat toen we op een gegeven moment samen in de Soundmixshow stonden, zij zich terugtrok en ik veel prominenter op de voorgrond trad.’
Toen beide zussen een paar jaar later het duo Chess vormden, herhaalde dit zich. Petra werd steeds gelukkiger van het zingen, terwijl Lida er steeds ongelukkiger van werd.
Als het duo Chess werd Petra steeds gelukkiger, Lida steeds ongelukkiger
LIDA: ‘Ik vond het zingen wel fijn, maar al het gedoe eromheen vond ik niks. Ik ergerde me bijvoorbeeld aan het feit dat we steeds maar weer danspasjes moesten oefenen of alsmaar andere kleren moesten kopen. Ik hoefde niet zo nodig een zangcarrière, terwijl het Petra’s grootste wens was.’
PETRA: ‘Ik wilde het uiterste eruit halen. Optredens moesten bij mij tot in de puntjes verzorgd zijn. Lida stond daar heel anders in. Een mooi voorbeeld is een optreden waarbij ik zag dat Lida een ladder achter in haar panty had. Ik vond dat heel vervelend, maar Lida zat daar helemaal niet mee. Ze zei gewoon dat ze zich op de bühne dan niet zo omdraaien.’
Uit eindelijk kozen Petra en Lida ervoor om na drie jaar Chess niet langer als duo verder te gaan.
PETRA: ‘Het zou ten koste gaan van onze vriendschap en dat wilden we niet. Dat is het niet waard.’ Jongste zus Joka was in die periode helemaal nog niet met zingen bezig. Dat heeft ze pas de laatste jaren ontwikkeld. Inmiddels is ze musicalzangeres. Ze heeft regelmatig optredens. ‘Mensen weten vaak niet dat ik de zus van Petra ben. Dat hoeft ook niet. Ik beleef veel plezier aan het zingen en doe dat bij een musicalvereniging. Gewoon als hobby.’
Je hoeft geen hoge eisen te stellen om gelukkig te zijn
De zussen Burger mogen dan weliswaar alle drie hun eigen weg hebben gekozen als het om zingen gaat, hun onderlinge band is er niet minder hecht om geworden.
JOKA: ‘We zijn close met elkaar. We hebben wekelijks contact, gaan met elkaar en onze gezinnen gezamenlijk op vakantie.’
LIDA: ‘Joka en ik zien elkaar misschien wat vaker omdat Petra het druk heeft met haar zangcarrière, maar we spreken regelmatig iets met zijn drieën af. Het scheelt ook dat wel alle drie twee kinderen hebben in dezelfde leeftijd. Niet alleen onze partners kunnen het goed met elkaar vinden, ook onze kinderen.
Misschien is de band tussen die kinderen nog wel hechter dan die tussen ons.’
Dat Petra een bekende Nederlander is, staat niet tussen de zussen in. ‘Ik was even bekend toen we samen als het duo Chess optraden, maar Petra is gewoon ambitieuzer dan ik. Het scheelt natuurlijk wel dat ik door die periode “het wereldje” ken. Ik kijk er niet tegenop. Petra is gewoon dezelfde persoon gebleven. Ze voelt zich niet meer dan wij.’
JOKA: ‘Eigenlijk brengt het vaak leuke dingen met zich mee dat Petra zo bekend is. We zijn regelmatig bij optredens aanwezig en een tijd terug begeleidde ik Petra tijdens optredens.’
LIDA: ‘Er is geen enkele vorm van jaloezie.’
JOKA: ‘Eigenlijk is er een soort nuchterheid. Waarschijnlijk afkomstig van onze beide ouders.’
PETRA: ‘Onze ouders hebben in hun jeugd de oorlog meegemaakt. Dat heeft veel met hen gedaan. Ze leven eigenlijk vrij sober, zonder enige poespas. Ze hebben er altijd naar gestreefd voor ons een veilig thuis te creëren, een stabiele omgeving – en dat is ze goed gelukt. Het is ons altijd voorgehouden dat je geen hoge eisen hoeft te stellen om gelukkig te zijn. Ik hou wel van luxe, maar als het moet, kan ik ook met minder toe. Eigenlijk ben ik heel tevreden met wat ik heb.’
Petra wist mij altijd te entertainen
LIDA: ‘We zijn in Amstelveen grootgebracht. We hadden een fijne jeugd en Petra en ik heb er veel met elkaar gespeeld.’
PETRA: ‘Ik had het als de middelste vrij gemakkelijk. Ik speelde of met de een, of met de ander.’
JOKA: ‘Petra wist mij altijd te entertainen. Ze speelde volle overgave.’
PETRA: ‘Ik heb iets met systematiek, daar houd ik van. Als kind deed ik nummers aan jassen, deed alsof ik ze reinigde en dan mocht iedereen later zijn jas weer op komen halen, als ze mara een bonnetje hadden. Ik maakte soms ook een toonbank van het keukenbuffet in ons ouderlijk huis. Zo’n hoge kast met deurtjes en laatjes. In die laatjes had ik dan monopoliegeld liggen. Speelden we postkantoortje. Of we deden op onze flat alle deuren dicht en gingen brieven naar elkaar schrijven. Die moesten dan in de zogenaamde brievenbussen worden gedaan in de gang. En een van ons was de postbode. Ik maakte soms ook een verhaal over alle klederdrachtpoppen die in de buffetkast stonden. Elke pop kreeg een rol en dan speelde ik dat samen uit met Joka.’
LIDA: ‘Dat hoor ik nu voor het eerst! Ik deed in die tijd klaarblijkelijk andere dingen.’
Het spel tussen de zussen werd slechts af en toe verstoord door plagerijen, echte ruzie kwam niet voor.
LIDA: ‘Toch kan ik me een tijd herinneren dat ik als kind vrij opvliegend was en Petra regelmatig aan het haar trok.’
PETRA: ‘Samen probeerden we wel eens een driftbui bij Joka uit te lokken. Als het te erg werd, kwam ons moeder daar dan tussen.’
LIDA: ‘Als we onenigheid hebben, spreken we het vrij snel uit. We schreeuwen nooit tegen elkaar.’
Er was even een soort halfbroer
Hoewel het gezin Burger alleen maar uit meisjes bestaat, is er wel enige tijd sprake geweest van een soort halfbroer.
LIDA: ‘Ik heb vanaf mijn zestiende elf jaar lang verkering gehad met een jongen. Hij werd op een gegeven moment als een broer voor Joka. Maar na elf jaar was het afgelopen tussen ons.’
Het bleven toch vooral meisjes die bij de familie Burger over de vloer kwamen. Lida had de grootste vriendenkring. Joka had een aantal vriendinnen. Petra had meerdere vriendinnen, maar ook een echte hartsvriendin, die ze vanaf haar vierde jaar kent en die nog altijd een van haar beste vriendinnen is.
Als het echter om emotionele steun gaat, delen de zussen die het liefst met elkaar.
PETRA: ‘ Neem nu onze vakanties. Dan kun je toch eigenlijk niet echt iets voor elkaar houden. Je ziet snel waarmee iemand emotioneel worstelt.’
De hechte band wordt nog eens versterkt doordat de partners het ook goed met elkaar vinden.
LIDA: ‘De man van Joka en mijn man zijn erg dik met elkaar. Ze kunnen het ook heel goed vinden met de man van Petra, maar die zien ze minder vaak, omdat hij als muzikant een ander leven leidt. Als ze echter met zijn drieën zijn, is het altijd feest.
We delen veel met elkaar en toch zijn we verschillend. Zo reageerde Petra heel emotioneel op het overlijden van onze oma, terwijl ik daar meer vrede mee had en me er sneller bij neer kon leggen. Petra ging duidelijk anders met dit verdriet om. Voor onze ouders zijn we ook verschillend maar ze zullen nooit iemand voortrekken of anders benaderen. “Ik ben trots op jullie alle drie”, zegt onze vader altijd.’
PETRA: ‘Maar ik moet wel lachen om het feit dat papa toevallig een cd van mij opzet als er iemand bij hen op bezoek komt. Als je hem erop aanspreekt, zegt hij steevast dat zijn dochters evenveel voor hem betekenen. “Als ze maar lief zijn”, zegt hij dan.
JOKA: ‘We hebben fijne, nuchtere ouders. Maar ze zijn al op leeftijd. Juist daarom is het fijn om zussen te hebben. Je weet gewoon dat je eigenlijk nooit alleen komt te staan. Een vriendin kan verdwijnen, een zus is er altijd.’
PETRA: ‘Ik vind het ook prettig voor onze kinderen te weten dat er eigenlijk altijd wel een soort tweede moeder is. En zo zien de kinderen het ook.’
Een klein gedeelte van haar column in dit boek:
De relatie tussen zussen is een heel bijzondere – dat ervaar ik tijdens het schrijven van een boek over dit onderwerp. Soms is de band heel intens, een andere keer gaat het vreselijk mis tussen beiden. Ik val van het ene boeiende verhaal in de andere. Zelf heb ik geen zussen, maar de verhalen zij voer voor mijn gedachten over de relatie tussen mijn twee dochters. Wat staan hen en wat staat mij nog te wachten?
